Σήμερα η Επιτροπή κινεί 24 διαδικασίες κατά αρκετών κρατών μελών για παραβιάσεις της νομοθεσίας σχετικά με τις υπηρεσίες. Οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονται για να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των κανόνων για την καλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών.
Οι υπηρεσίες έχουν ζωτική σημασία για την οικονομία της ΕΕ. Οι υπηρεσίες αναλογούν στο 70 % περίπου του ΑΕΠ της ΕΕ και ανάλογο μερίδιο έχουν στην απασχόληση. Η μη εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ ή η κακή εφαρμογή της αποτελούν αιτία για την ανεπαρκή επίδοση των υπηρεσιών εντός της ενιαίας αγοράς. Από πρόσφατες μελέτες εκτιμάται ότι τα μακροπρόθεσμα δυνητικά οφέλη από την άρση των εμποδίων για την ενδοενωσιακή αγορά υπηρεσιών ξεκινούν από 279 δισ. ευρώ και μπορεί να φτάσουν τα 457 δισ. ευρώ με όρους πρόσθετου ετήσιου ΑΕΠ. Παρομοίως, η πρόσφατα εκδοθείσα ετήσια έκθεση για την ενιαία αγορά υπογραμμίζει ότι μια γνήσια ολοκληρωμένη ενιαία αγορά είναι προϋπόθεση για να μπορέσει η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες γεωπολιτικές προκλήσεις και να αναπτύξει μια ανθεκτική και ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο ευρωπαϊκή οικονομία.
H Επιτροπή είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που διαθέτει για να άρει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να προσφέρουν διασυνοριακές υπηρεσίες και να διευκολύνει την επιχειρηματική δραστηριότητά τους. Τα εμπόδια αυτά δεν αφήνουν να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών. Ο τομέας των υπηρεσιών και τα εμπόδια που εξακολουθούν να υφίστανται χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής στις προσπάθειες για την ενίσχυση της ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας της ΕΕ.
Η Επιτροπή καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για τη μείωση των περιορισμών που επιβάλλουν τα κράτη μέλη στην ενιαία αγορά υπηρεσιών και, για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιεί όλα τα διαθέσιμα μέσα. Για παράδειγμα, η συνεργασία με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της ειδικής ομάδας για την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς (SMET) επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στις συνεργατικές προσπάθειες για την απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου και τη μείωση των διοικητικών φραγμών, μεταξύ άλλων στον τομέα των υπηρεσιών. Το SOLVIT είναι ένα άλλο μέσο που παρέχει ρεαλιστικές λύσεις για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, όταν —κατά τη μετακίνηση ή την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας σε διασυνοριακό επίπεδο— αντιμετωπίζουν δυσκολίες από τις δημόσιες αρχές όσον αφορά την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους στην ΕΕ. Η Επιτροπή έχει επίσης λάβει αυστηρά μέτρα επιβολής σταθερά κατά τα τελευταία έτη. Χάρη στα μέτρα αυτά υπήρξαν απτές βελτιώσεις όσον αφορά την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να κλείνει η Επιτροπή σήμερα 18 υποθέσεις.
Η επιτυχία αυτή αφορά την αναθεωρημένη οδηγία για τα επαγγελματικά προσόντα και ακολουθούν δύο μεγάλες δέσμες διαδικασιών επί παραβάσει που είχαν δρομολογηθεί τη διετία 2018-2019. Από τις υποθέσεις που έκλεισαν σήμερα θα υπάρξουν συγκεκριμένα οφέλη για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους που επιθυμούν να παρέχουν υπηρεσίες σε ολόκληρη την ΕΕ, όπως:
- καταργείται η υποχρέωση ειδικής γλωσσικής εξέτασης για τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας στην Πολωνία, εάν μπορούν να πιστοποιήσουν τη γνώση της γλώσσας με άλλους τρόπους·
- καταργείται η υποχρέωση διενέργειας ειδικής γλωσσικής εξέτασης που περιλάμβανε ελέγχους δεξιοτήτων που δεν σχετίζονται με τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας στις Κάτω Χώρες·
- εξασφαλίζονται ταχείες διαδικασίες για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων στην Πορτογαλία·
- αίρονται οι δυσανάλογοι περιορισμοί για όσους θέλουν να εργαστούν ως ξεναγοί και οδηγοί ορειβασίας στη Βουλγαρία.
Επιπλέον, η Ρουμανία διασφαλίζει πλέον την αυτόματη αναγνώριση του επαγγελματικού τίτλου των δικηγόρων της ΕΕ, όπως απαιτεί η οδηγία για την εγκατάσταση των δικηγόρων, διευκολύνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την ελεύθερη κυκλοφορία των δικηγόρων στην ΕΕ.
Επιπλέον, οι υποθέσεις που κλείνουν και σχετίζονταν με την ελλιπή ή κακή μεταφορά της οδηγίας για τον έλεγχο αναλογικότητας στην εθνική νομοθεσία συμβάλλουν στη διασφάλιση ότι τα κράτη μέλη εφαρμόζουν ορθά τον έλεγχο αναλογικότητας στην πράξη και, ως εκ τούτου, αποτρέπουν τη θέσπιση αδικαιολόγητων και δυσανάλογων κανόνων που βλάπτουν την ενιαία αγορά υπηρεσιών.
Τα μέτρα επιβολής που εγκρίθηκαν σήμερα αντιμετωπίζουν την αδυναμία των κρατών μελών να ενσωματώσουν ορθά τους βασικούς κανόνες της ενιαίας αγοράς στα οικεία εθνικά νομικά πλαίσια εντός των προθεσμιών, ή την έλλειψη συμμόρφωσης του εθνικού νομικού πλαισίου με τους κανόνες της ΕΕ, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία εμποδίων σε σημαντικούς τομείς υπηρεσιών.
Οδηγία της ΕΕ για τον έλεγχο αναλογικότητας στον τομέα της νομοθετικής κατοχύρωσης των επαγγελμάτων
Η οδηγία για τον έλεγχο αναλογικότητας πριν από τη θέσπιση νέας νομοθεσίας στον τομέα των νομοθετικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι τυχόν απαιτήσεις που θεσπίζουν σχετικά με τα επαγγέλματα είναι αναγκαίες και ισορροπημένες. Η εν λόγω οδηγία προβλέπει ένα σύνολο κριτηρίων προκειμένου να αποφεύγονται περιττοί επαχθείς εθνικοί κανόνες, οι οποίοι μπορεί να εμποδίσουν τους υποψηφίους που διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα από το να έχουν πρόσβαση ή να ασκήσουν πολλά επαγγέλματα. Η οδηγία αποτελεί ισχυρό εργαλείο για τη διευκόλυνση της πρόσβασης και της άσκησης νομοθετικά κατοχυρωμένων δραστηριοτήτων από επαγγελματίες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Το ζήτημα επηρεάζει πολλούς Ευρωπαίους: περίπου 50 εκατομμύρια άτομα —το 22 % του εργατικού δυναμικού της ΕΕ— απασχολούνται σε επαγγέλματα στα οποία η πρόσβαση περιορίζεται σε όσους διαθέτουν συγκεκριμένα επαγγελματικά προσόντα ή για τα οποία προστατεύεται η χρήση ενός συγκεκριμένου τίτλου, π.χ. δικηγόροι ή φαρμακοποιοί. Συχνά θα υπάρχουν επίσης ειδικές απαιτήσεις σχετικά με τον τρόπο άσκησης του επαγγέλματος, όπως περιορισμοί ως προς το ποιος μπορεί να κατέχει τις μετοχές των εν λόγω εταιρειών ή πώς μπορούν να διαφημιστούν οι εν λόγω υπηρεσίες. Η διασφάλιση της αιτιολόγησης και της αναλογικότητας των εν λόγω κανόνων δημιουργεί απτά οφέλη για τους Ευρωπαίους πολίτες, τόσο για τους επαγγελματίες όσο και για τους καταναλωτές.
Η Επιτροπή αποφάσισε να στείλει 11 επιπλέον προειδοποιητικές επιστολές στην Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Κύπρο, την Τσεχία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, τη Λετονία, τις Κάτω Χώρες και τη Σλοβακία, καθώς και προειδοποιητική επιστολή στην Εσθονία, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ρύθμιση των επαγγελμάτων μέσω κοινοβουλευτικών τροπολογιών καλύπτεται από προηγούμενη αξιολόγηση αναλογικότητας.
Επιπλέον, η Επιτροπή αποφάσισε να απευθύνει 5 αιτιολογημένες γνώμες στη Γερμανία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Σλοβενία και την Ισπανία λόγω πλημμελούς εφαρμογής της οδηγίας της ΕΕ για τον έλεγχο αναλογικότητας όσον αφορά τη νομοθετική κατοχύρωση των επαγγελμάτων. Οι εν λόγω αιτιολογημένες γνώμες αφορούν, συγκεκριμένα, τη μη συμπερίληψη όλων των σχετικών μέτρων στις αξιολογήσεις αναλογικότητας ή τη μη υλοποίηση των αναγκαίων διαδικαστικών εγγυήσεων ή ορισμένων κριτηρίων για τις εν λόγω αξιολογήσεις.
Οι ενέργειες που έγιναν σήμερα για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της οδηγίας θα συμβάλουν στην αποφυγή ή την εξάλειψη δυσανάλογων φραγμών στην ενιαία αγορά, σύμφωνα με τους στόχους του σχεδίου δράσης της ΕΕ σχετικά με την επιβολή της νομοθεσίας για την ενιαία αγορά.
Επιβολή της οδηγίας για τις υπηρεσίες
Η οδηγία για τις υπηρεσίες αποσκοπεί στην άρση των εμποδίων στο εμπόριο των υπηρεσιών εντός της ΕΕ. Απλοποίησε τις διοικητικές διαδικασίες για τους παρόχους υπηρεσιών, ενίσχυσε τα δικαιώματα των καταναλωτών και των επιχειρήσεων που λαμβάνουν υπηρεσίες και προώθησε τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Επιπλέον, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καταργήσουν όλες συνολικά τις απαγορεύσεις στην εμπορική επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένων όλων των συνολικών απαγορεύσεων μιας μορφής εμπορικής επικοινωνίας, για τα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα.
- Απαγορεύσεις εμπορικών ανακοινώσεων δικηγόρων
Οι περιορισμοί της διαφήμισης για νομικές υπηρεσίες παρεμποδίζουν την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και την απόκτηση πελατών. Εμποδίζουν επίσης την ανάπτυξη της διαφήμισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και, ως εκ τούτου, παρεμποδίζουν τη μετάβαση σε μια ψηφιακή εποχή. Η μείωση αυτών των κανονιστικών φραγμών στις επιχειρηματικές υπηρεσίες έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον ανταγωνισμό και τη δυναμική του τομέα, οδηγώντας σε μεγαλύτερη αποδοτικότητα της κατανομής πόρων και χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Μάλτας, της Πολωνίας και της Σλοβενίας, επειδή εφάρμοσαν πλήρη απαγόρευση της διαφήμισης των δικηγορικών δραστηριοτήτων κατά παράβαση της οδηγίας για τις υπηρεσίες.
- Εμπόδια στις δραστηριότητες των κτηματομεσιτών
Η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Κύπρου, επειδή προβλέπει την απαγόρευση συνεργασίας με άλλα επαγγέλματα σε κτηματομεσιτικά γραφεία, καθώς και κατά της Σλοβενίας, επειδή καθορίζει ελάχιστες αμοιβές για ορισμένες υπηρεσίες διαμεσολάβησης στον κτηματομεσιτικό τομέα.
Εγκύκλιος της αρμόδιας κυπριακής αρχής απαγορεύει ουσιαστικά σε φυσικά πρόσωπα που δεν είναι εγγεγραμμένα ως κτηματομεσίτες στην Κύπρο να κατέχουν μετοχές σε κτηματομεσιτικές εταιρείες. Η απαίτηση κατοχής του 100 % των μετοχών από κτηματομεσίτες εγγεγραμμένους στην Κύπρο αποτελεί δυσανάλογο μέτρο που παραβιάζει την οδηγία για τις υπηρεσίες.
Ο σλοβενικός νόμος εισήγαγε περιορισμούς στις τιμές για ορισμένες υπηρεσίες διαμεσολάβησης στον κτηματομεσιτικό τομέα κατά παράβαση της οδηγίας για τις υπηρεσίες.
- Κατασκευαστικές υπηρεσίες
Η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά του Βελγίου λόγω της εφαρμογής δυσανάλογου καθεστώτος εγγυήσεων που υποχρεώνει ορισμένους παρόχους κατασκευαστικών υπηρεσιών να καταβάλλουν οικονομική εγγύηση για την κάλυψη πληρωμών από τους πελάτες τους.
Το καθεστώς εγγυήσεων που έχει επιβάλει το Βέλγιο στους αποκαλούμενους μη εγκεκριμένους εργολάβους για την κατασκευή και πώληση κατοικιών που πρόκειται να κατασκευαστούν ή είναι υπό κατασκευή έχει οριστεί πολύ υψηλότερο (100 %) απ' ό, τι για τους εγκεκριμένους εργολάβους (5 %). Αυτό περιορίζει την ελευθερία εγκατάστασης/παροχής υπηρεσιών από αλλοδαπούς εργολάβους οικοδομών, καθώς και από μη κατασκευαστικές εταιρείες (όπως οι εταιρείες αξιοποίησης ακινήτων).
Σύμφωνα με την Επιτροπή, ο βελγικός νόμος που επιβάλλει αυτό το καθεστώς εγγυήσεων παραβιάζει αρκετές διατάξεις της οδηγίας για τις υπηρεσίες.
- Άδειες παραχώρησης παράκτιων εγκαταστάσεων
Η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ισπανίας, επειδή δεν έχει θεσπίσει διαφανή και αμερόληπτη διαδικασία επιλογής για τη χορήγηση παραχωρήσεων που αφορούν παράκτιες περιοχές. Επιπλέον, σύμφωνα με την Επιτροπή, η δυνατότητα παράτασης των υφιστάμενων παραχωρήσεων έως και 75 έτη χωρίς αιτιολόγηση αντιβαίνει στους κανόνες της ΕΕ.
Ο ισπανικός νόμος για τις ακτές προβλέπει τη δυνατότητα χορήγησης «παραχωρήσεων» (αδειών κατά την έννοια της οδηγίας για τις υπηρεσίες) για την κατασκευή μόνιμων εγκαταστάσεων (π.χ. εστιατόρια, αγροκτήματα, βιομηχανία χαρτιού ή χημική βιομηχανία κ.λπ.) στον λεγόμενο «δημόσιο παράκτιο χώρο», εκτός λιμένων, χωρίς ανοικτή και διαφανή διαδικασία επιλογής. Δίνει επίσης τη δυνατότητα να παρατίνεται η διάρκεια των αδειών έως 75 έτη, και πάλι χωρίς διαδικασία επιλογής. Ο νόμος αυτός παραβιάζει την οδηγία για τις υπηρεσίες.
Ιστορικό
Η ανάγκη αντιμετώπισης των εμποδίων στον τομέα των υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα έντονη: Σύμφωνα με την πρόσφατα δημοσιευθείσα ετήσια έκθεση για την ενιαία αγορά, το 60 % των εμποδίων που αντιμετώπιζαν οι επιχειρήσεις πριν από 20 χρόνια εξακολουθεί να υφίσταται. Οι φραγμοί που επιβεβαιώνονται από τους επιχειρηματικούς φορείς περιλαμβάνουν πολύπλοκες εθνικές διαδικασίες και έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με αυτές· δυσανάλογες εθνικές απαιτήσεις στον τομέα των υπηρεσιών και επαχθείς διοικητικές απαιτήσεις για την παροχή υπηρεσιών, μεταξύ άλλων όσον αφορά την απόσπαση εργαζομένων. Παρά το γεγονός ότι το νομικό πλαίσιο για την ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών έχει καθοριστεί στις Συνθήκες και στη νομοθεσία της ΕΕ, η αδυναμία ορθής υλοποίησης και εφαρμογής των κανόνων αυτών σε εθνικό επίπεδο εξακολουθεί να παρεμποδίζει την ελεύθερη ροή των υπηρεσιών. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή έχει αναπτύξει μια πολυδιάστατη προσέγγιση ως προς την επιβολή, η οποία περιλαμβάνει όχι μόνο «κλασική» στοχευμένη και στρατηγική δράση για την επιβολή, αλλά και συνεργασία με τα κράτη μέλη σε φόρουμ όπως η ειδική ομάδα για την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς (SMET)) και άλλες ειδικές ομάδες εμπειρογνωμόνων· υποστήριξη των κρατών μελών με λεπτομερή έγγραφα καθοδήγησης· και πρόληψη των φραγμών μέσω της οδηγίας για τον έλεγχο αναλογικότητας, καθώς και μέσω της οδηγίας για τη διαφάνεια στην ενιαία αγορά και των εργαλείων κοινοποίησης της οδηγίας για τις υπηρεσίες.
Περισσότερες πληροφορίες
Βάση δεδομένων αποφάσεων για παραβάσεις
Ενωσιακή διαδικασία επί παραβάσει
Σύνδεσμος προς τη δέσμη παραβάσεων του Φεβρουαρίου 2023
Λεπτομέρειες
- Ημερομηνία δημοσίευσης
- 15 Φεβρουαρίου 2023
- Ημερομηνία δημοσίευσης
- Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα