Σχέδιο Ανάκαμψης της ΕΕ
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ
Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ, ο οποίος αυξήθηκε για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τη νόσο COVID-19, εξασφαλίζει ότι πάνω από το 50% του σχεδίου ανάκαμψης προορίζεται για τον εκσυγχρονισμό, μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, για την κλιματική και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και για την ετοιμότητα, την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα.
Αυτή η μακρόπνοη δέσμη μέτρων, που είναι ευθυγραμμισμένη με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, θα καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή και θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία της βιοποικιλότητας. Το 30% του προϋπολογισμού της ΕΕ θα δαπανηθεί για τις προτεραιότητες αυτές.
Το NextGenerationEU θα παράσχει επιπλέον 750 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 672,5 δισ. ευρώ θα χορηγηθούν μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) με τη μορφή δανείων και επιχορηγήσεων για τη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που πραγματοποιούν οι χώρες της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το οποίο αποτελεί το πλαίσιο συντονισμού και παρακολούθησης της οικονομικής πολιτικής, έχει επίσης προσαρμοστεί, δεδομένου ότι συνδέεται στενά με τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, και θα διασφαλίσει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανάκαμψης για κάθε χώρα.
Για την πρόσβαση στα κονδύλια για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υποβάλει σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, στο πλαίσιο του οποίου τουλάχιστον το 37% των δαπανών διατίθεται για το κλίμα και το 20% για ψηφιακές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, και το οποίο πρέπει να υλοποιηθεί έως το 2026.
Περισσότερες πληροφορίες για το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη δέσμη μέτρων ύψους 1,8 τρισ. ευρώ
Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας
Προϋπολογισμός της ΕΕ
Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ καλύπτει συνήθως περίοδο έως επτά ετών και ονομάζεται πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ). Ο προϋπολογισμός βασίζεται σε προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και συμφωνίας μεταξύ των κρατών μελών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στο Συμβούλιο της ΕΕ. Πρέπει επίσης να εγκριθεί από τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το ΠΔΠ χρησιμοποιείται για την υλοποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της ΕΕ και ο προϋπολογισμός για την περίοδο 2021-2027 ανέρχεται σε 1,074 τρισ. ευρώ (σε τιμές 2018), ενώ συμπληρώνεται και από το προσωρινό μέσο ανάκαμψης της ΕΕ NextGenerationEU ύψους 750 δισ. ευρώ (σε τιμές 2018), συμβάλλοντας στην αποκατάσταση των οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που προκλήθηκαν από τη νόσο COVID-19.
Ωστόσο, ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν αποσκοπεί στην αναδιανομή του πλούτου, αλλά εστιάζει στις ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών συνολικά, ενώ η πρόσβαση της Ελλάδας στην ενιαία αγορά εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι η συμβολή της.
Το σχέδιο της Ελλάδας εντάσσεται στον άνευ προηγουμένου συντονισμένο τρόπο με τον οποίο απαντά η ΕΕ στην κρίση της COVID-19, με στόχο να αντιμετωπίσει τις κοινές ευρωπαϊκές προκλήσεις ενστερνιζόμενη την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και να ενισχύσει την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα και τη συνοχή της ενιαίας αγοράς.
Στήριξη μετασχηματιστικών επενδύσεων και μεταρρυθμιστικών έργων
Στην Ελλάδα, ο RRF αξιοποιείται για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που αναμένεται να έχουν βαθιά μετασχηματιστική επίδραση στην οικονομία και την κοινωνία της Ελλάδας. Μερικά από τα χρηματοδοτούμενα έργα είναι τα ακόλουθα:
- Διασφάλιση της πράσινης μετάβασης:
Το 38 % των συνολικών κονδυλίων της Ελλάδας διατίθεται για μέτρα που υποστηρίζουν τους κλιματικούς στόχους. Σε αυτά περιλαμβάνονται επενδύσεις για την αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και ενίσχυση του καθεστώτος στήριξης για τους παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπλέον, το σχέδιο υποστηρίζει επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις και την ανάπτυξη τοπικών αστικών σχεδίων με έμφαση στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αστικών περιοχών στην κλιματική αλλαγή. Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν τη στήριξη ενός εθνικού προγράμματος αναδάσωσης και μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ενίσχυση των συστημάτων πολιτικής προστασίας και διαχείρισης καταστροφών, που καλύπτει, μεταξύ άλλων, τις επενδύσεις για τον μετριασμό των πλημμυρών. Πιο συγκριμένα, 645 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση της διασύνδεσης με τις Κυκλάδες, αυξάνοντας το δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ικανότητα αποθήκευσης.
- Στήριξη της ψηφιακής μετάβασης:
Το 23 % των συνολικών κονδυλίων της Ελλάδας διατίθεται στην ψηφιακή μετάβαση. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το ελάχιστο όριο του 20 % που απαιτείται από τον κανονισμό RRF. Τα μέτρα ύψους 375 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης της Ελλάδας περιλαμβάνουν επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές όπως δίκτυα 5G και οπτικών ινών, μέτρα για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης της δημόσιας διοίκησης, καθώς και επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για τη στήριξη της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης μέτρα για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος και μέσω ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης για όλες τις ηλικιακές ομάδες.
- Ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας:
Το σχέδιο της Ελλάδας αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το σύνολο ή ένα σημαντικό υποσύνολο των οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων που περιγράφονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που απηύθυνε το Συμβούλιο στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου το 2019 και το 2020. Περιλαμβάνει μέτρα που συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και αυξάνουν τις ευκαιρίες απασχόλησης μέσω της βελτίωσης της παραγωγικότητας. Το σχέδιο προβλέπει την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου εθνικού προγράμματος δημόσιας υγείας που θα στηρίζει την πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια πρόληψη και θα ενισχύει την πρωτοβάθμια περίθαλψη, ενώ παράλληλα επιδιώκει να καταστήσει την οικονομία πιο ανοικτή, να βελτιώσει τη δημόσια διοίκηση και να καταστήσει το δικαστικό σύστημα πιο αποτελεσματικό. Παράλληλα με τη σημαντική αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, το σχέδιο αξιοποιεί πλήρως τα δάνεια του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την παροχή χρηματοδότησης σε εταιρείες και για την αύξηση του επιπέδου των ιδιωτικών επενδύσεων. Το σχέδιο βασίζεται στις κύριες τρέχουσες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ευρύτερης λειτουργίας της οικονομίας, οι οποίες παρακολουθούνται επί του παρόντος στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας, και συμπληρώνει τις μεταρρυθμίσεις αυτές.
740 εκατ. ευρώ θα επενδυθούν στην ενίσχυση ενεργητικών πολιτικών στην αγορά εργασίας με στόχο την αύξηση της πλήρους απασχόλησης, μεταξύ άλλων για τους μακροχρόνια ανέργους και τα μειονεκτούντα άτομα. Άλλα 627 εκατ. ευρώ θα επενδυθούν στη βελτίωση και την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης· την ψηφιοποίηση του δικαστικού συστήματος και την επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών· και τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας.
Ευρωπαϊκό Εξάμηνο
Το πλαίσιο για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχεται από το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Το πλαίσιο αυτό επιτρέπει στα κράτη μέλη της ΕΕ να περιγράφουν τα οικονομικά και δημοσιονομικά τους σχέδια, ενώ παρακολουθείται η πρόοδος των εν λόγω σχεδίων σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν αυτονομία όσον αφορά την εφαρμογή των δικών τους δημοσιονομικών πολιτικών και φορολογικών καθεστώτων, αλλά το Εξάμηνο διασφαλίζει ότι συμμορφώνονται με ένα συμφωνημένο σύνολο κανόνων που ονομάζεται Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ).
Το Εξάμηνο θεσπίστηκε το 2010 για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης εκείνης της εποχής. Περιλαμβάνει μηχανισμούς για τον εντοπισμό πιθανών κινδύνων όσον αφορά τη σταθερότητα, καθώς και ανισορροπιών, όπως οι φούσκες στην αγορά ακινήτων.
Ο ετήσιος κύκλος του Εξαμήνου διαρκεί από τον Νοέμβριο έως τον Οκτώβριο με «δέσμες μέτρων» για κάθε κράτος μέλος που δημοσιεύονται το φθινόπωρο, τον χειμώνα και την άνοιξη, στις οποίες περιγράφονται λεπτομερώς οι προτεραιότητες, οι κατευθυντήριες γραμμές, οι συστάσεις και οι εκθέσεις.
Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης
Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για την Ελλάδα
Ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις για την Ελλάδα
Οικονομική και Νομισματική Ένωση
Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) συμβάλλει στην ολοκλήρωση των οικονομιών της ΕΕ, ώστε να μπορούν να παρέχουν σταθερότητα και ισχυρότερη, πιο βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών της ΕΕ.
Βασίζεται στον συντονισμό των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών, στην εφαρμογή κοινής νομισματικής πολιτικής και στη χρήση κοινού νομίσματος, του ευρώ.
Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελούν μέρος της οικονομικής ένωσης, αλλά ορισμένα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, που έχουν υιοθετήσει το ευρώ, ονομάζονται συλλογικά ζώνη του ευρώ ή ευρωζώνη.
Η ευθύνη για την οικονομική πολιτική στο πλαίσιο της ΟΝΕ κατανέμεται μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία παρακολουθεί τις επιδόσεις και τη συμμόρφωση.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι το θεσμικό όργανο της ΕΕ που είναι αρμόδιο για την εφαρμογή αποτελεσματικής, στενά συντονισμένης νομισματικής πολιτικής για την ευρωζώνη, στο πλαίσιο των στόχων της σταθερότητας των τιμών και της διαφύλαξης της αξίας του νομίσματος.
Οι εθνικές κυβερνήσεις ελέγχουν άλλους τομείς οικονομικής πολιτικής. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η δημοσιονομική πολιτική που αφορά τους κρατικούς προϋπολογισμούς και οι φορολογικές πολιτικές που καθορίζουν τον τρόπο απόκτησης εισοδημάτων.
Η τραπεζική ένωση, που δημιουργήθηκε ως απάντηση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, ενισχύει την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Δημιουργεί μια πιο διαφανή, πιο ενοποιημένη και πιο ασφαλή αγορά για τις τράπεζες και συμβάλλει στην προστασία των καταθετών, διασφαλίζοντας ότι οι τράπεζες συμπεριφέρονται συνετά και ότι λαμβάνονται γρήγορα μέτρα για την πρόληψη της χρεοκοπίας τους.
Οικονομική και Νομισματική Ένωση
Πώς λειτουργεί η Οικονομική και Νομισματική Ένωση
Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Επιχειρήσεις, Οικονομία, Ευρώ