Τον Δεκέμβριο του 2020, οι ηγέτες όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφώνησαν επί ενός σχεδίου ανάκαμψης που θα συμβάλει στην αποκατάσταση των οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που προκάλεσε η πανδημία COVID-19.
Μέσω του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ, μαζί με το προσωρινό μέσο NextGenerationEU, συνολικά 2,018 τρισ. ευρώ θα συμβάλουν στην οικοδόμηση μιας πιο πράσινης, πιο ψηφιακής και πιο ανθεκτικής Ευρώπης.
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας
Tο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας ανταποκρίνεται στην επείγουσα ανάγκη προαγωγής μιας ισχυρής ανάκαμψης και ετοιμασίας της Ελλάδας για το μέλλον, έπειτα από την άνευ προηγουμένου κρίση που προκάλεσε η πανδημία. Οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο θα βοηθήσουν την Ελλάδα να καταστεί πιο βιώσιμη, ανθεκτική και έτοιμη για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Προς επίτευξη αυτού του σκοπού, το σχέδιο περιλαμβάνει 106 επενδυτικά μέτρα και 68 μεταρρυθμίσεις, που θα υποστηριχθούν με επιχορηγήσεις ύψους 17,77 δισ. ευρώ και δάνεια ύψους 12,73 δισ. ευρώ. Το 37,5% του σχεδίου στηρίζει κλιματικούς στόχους και το 23,3% προάγει την ψηφιακή μετάβαση.
Το σχέδιο της Ελλάδας έχει αντίκτυπο που μπορεί να μετασχηματίσει την οικονομία, αποτέλεσμα ενός ισχυρού συνδυασμού μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για συγκεκριμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα. Οι μεταρρυθμίσεις αίρουν εμπόδια στη διαρκή και βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ οι επενδύσεις επιταχύνουν τη μετάβαση προς μια ψηφιακή και πιο συμπεριληπτική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Ειδικότερα, στόχος του σχεδίου είναι να διευκολύνει την απανθρακοποίηση της ελληνικής οικονομίας, να εκσυγχρονίσει και να ψηφιοποιήσει τη δημόσια διοίκηση βελτιώνοντας, μεταξύ άλλων, τα συστήματα φορολογικής διοίκησης και δικαιοσύνης, να προωθήσει την ικανότητα καινοτομίας, τη διάδοση των ψηφιακών τεχνολογιών και την ανθεκτικότητα καίριων τομέων της οικονομίας, και να αναβαθμίσει την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και τις ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας. Όλες οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις πρέπει να υλοποιηθούν εντός στενού χρονικού πλαισίου, καθώς ο κανονισμός για τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας προβλέπει ότι πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί ως τον Αύγουστο του 2026.
Το σχέδιο θα δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Οι εκτιμήσεις αυτές δεν περιλαμβάνουν τον θετικό αντίκτυπο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ο οποίος αναμένεται να είναι σημαντικός. Το σχέδιο θα αυξήσει το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας κατά 2,1% ως 3,3% ως το 2026. Αυτή η τόνωση της οικονομίας θα δημιουργήσει ως και 62.000 θέσεις εργασίας. Η Ελλάδα θα ωφεληθεί σημαντικά από τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας άλλων κρατών μελών, για παράδειγμα μέσω των εξαγωγών. Αυτές οι δευτερογενείς επιπτώσεις αντιστοιχούν σε 0,3 ποσοστιαίες μονάδες του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος το 2026, καταδεικνύοντας την προστιθέμενη αξία της κοινής και συντονισμένης δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης της Ελλάδας
Κατά την κατάρτιση του σχεδίου, οι ελληνικές αρχές ζήτησαν τη γνώμη εθνικών και περιφερειακών κοινωνικών εταίρων και ενδιαφερόμενων φορέων και ήταν σε στενό διάλογο με την Επιτροπή προτού υποβάλουν επίσημα το σχέδιο στις 27 Απριλίου 2021.
Στις 17 Ιουνίου 2021, η Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως στο σχέδιο. Επ’ ευκαιρία της έγκρισης του σχεδίου, η Πρόεδρος κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρέθηκε στην Αθήνα για να παραδώσει συμβολικά την αξιολόγηση της Επιτροπής στον Πρωθυπουργό κ. Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Στη συνέχεια, το σχέδιο εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 13 Ιουλίου, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την υλοποίηση και τη χρηματοδότησή του.
Σχετικοί σύνδεσμοι
Ιστότοπος του σχεδίου ανάκαμψης της Ελλάδας
Σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας / Ευρωπαϊκή Επιτροπή (europa.eu)
Questions and answers: European Commission endorses Greece's plan
Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας: Ερωτήσεις και απαντήσεις
Ενημερωτικό δελτίο σχετικά με το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ;
Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ, ο οποίος αυξήθηκε για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τη νόσο COVID-19, εξασφαλίζει ότι πάνω από το 50% του σχεδίου ανάκαμψης προορίζεται για τον εκσυγχρονισμό, μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, για την κλιματική και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και για την ετοιμότητα, την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα.
Αυτή η μακρόπνοη δέσμη μέτρων, που είναι ευθυγραμμισμένη με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, θα καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή και θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία της βιοποικιλότητας. Το 30% του προϋπολογισμού της ΕΕ θα δαπανηθεί για τις προτεραιότητες αυτές.
Το NextGenerationEU θα παράσχει επιπλέον 806,9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 723,8 δισ. ευρώ θα χορηγηθούν μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) με τη μορφή δανείων και επιχορηγήσεων για τη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που πραγματοποιούν οι χώρες της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το οποίο αποτελεί το πλαίσιο συντονισμού και παρακολούθησης της οικονομικής πολιτικής, έχει επίσης προσαρμοστεί, δεδομένου ότι συνδέεται στενά με τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, και θα διασφαλίσει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανάκαμψης για κάθε χώρα.
Για την πρόσβαση στα κονδύλια για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υποβάλει σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, στο πλαίσιο του οποίου τουλάχιστον το 37% των δαπανών διατίθεται για το κλίμα και το 20% για ψηφιακές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, και το οποίο πρέπει να υλοποιηθεί έως το 2026.
Περισσότερες πληροφορίες για το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη δέσμη μέτρων ύψους 2,018 τρισ. ευρώ
Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας
Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2021 — ένας έκτακτος κύκλος
Πράσινη μετάβαση
Στον τομέα των περιβαλλοντικών και κλιματικών πολιτικών, η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με την πρόκληση της αύξησης του ποσοστού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, μεταξύ άλλων επιταχύνοντας τη δημιουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων και μειώνοντας την παραδοσιακή εξάρτησή της από στερεά ορυκτά καύσιμα. Απαιτούνται επίσης μεγάλες επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων, την προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και τη στήριξη της διαχείρισης των υδάτων.
Βασικά μέτρα για την πράσινη μετάβαση
Το σχέδιο στηρίζει την πράσινη μετάβαση μέσω επενδύσεων ύψους 1,3 δισ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση πάνω από 100.000 κατοικιών, μεταξύ άλλων για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Για την προώθηση των βιώσιμων και πολυτροπικών μεταφορών, το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία πάνω από 8.000 σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, 220 νέα πράσινα αστικά λεωφορεία για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, σημαντικές επενδύσεις στους σιδηροδρόμους και τη ριζική μεταρρύθμιση του τομέα. Η προστασία του περιβάλλοντος θα στηριχθεί με επενδύσεις άνω των 600 εκατ. ευρώ για αναδασώσεις, την προστασία της βιοποικιλότητας, τον μετριασμό των πλημμυρών και την αναβάθμιση των δικτύων άρδευσης. Οι επενδύσεις αυτές συμπληρώνονται με τη μεταρρύθμιση της διαχείρισης των απορριμμάτων για την προώθηση της βιώσιμης υγειονομικής ταφής και της ανακύκλωσης και τη βελτίωση της διακυβέρνησης.
Παράδειγμα έργου: Προώθηση της ηλεκτροκίνησης
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας περιλαμβάνει μέτρα για μια πιο καθαρή, έξυπνη, ασφαλή και δίκαιη κινητικότητα. Περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις με στόχο τη θέσπιση νομικού πλαισίου ευνοϊκού για την οργάνωση της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων της Ελλάδας και την παροχή κατάλληλων κινήτρων. Η μεταρρύθμιση αυτή συμπληρώνεται με επενδύσεις στην εγκατάσταση πάνω από 8.000 σταθμών ηλεκτρικής φόρτισης σε σημαντικές αστικές περιοχές, τοποθεσίες και σημεία ενδιαφέροντος, όπως αερολιμένες, αυτοκινητοδρόμους, λιμάνια και χώρους στάθμευσης σε όλη την Ελλάδα.
Ψηφιακή μετάβαση
Η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με ψηφιακές προκλήσεις όπως ελλιπή συνδεσιμότητα, έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων (τόσο σε βασικό όσο και σε προχωρημένο επίπεδο), αργή υιοθέτηση των ψηφιακών τεχνολογιών, ιδίως από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και χαμηλό επίπεδο ψηφιακών υπηρεσιών του δημόσιου τομέα.
Βασικά μέτρα για την ψηφιακή μετάβαση
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας στηρίζει την ψηφιακή μετάβαση με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και των εταιρειών του ιδιωτικού τομέα, στη συνδεσιμότητα και στις ψηφιακές δεξιότητες. Θα επενδύσει 160 εκατ. ευρώ στην ανάπτυξη δικτύων 5G, 1,3 δισ. ευρώ στον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημόσιου τομέα και άλλα 375 εκατ. ευρώ στην ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων, με σκοπό την υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επιπλέον, βάσει του σχεδίου θα επενδυθούν πάνω από 500 εκατ. ευρώ στην προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού του συστήματος εκπαίδευσης και υγείας και σχεδόν 750 εκατ. ευρώ στην αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων.
Παράδειγμα έργου: Ψηφιακός μετασχηματισμός της εκπαίδευσης
Πάνω από 500 000 μαθητές και σπουδαστές σε όλη την Ελλάδα έχουν ήδη λάβει κουπόνια για την αγορά εξοπλισμού πληροφορικής (ταμπλέτες, φορητούς και επιτραπέζιους υπολογιστές), μέτρο το οποίο διευκολύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων. Οι δικαιούχοι είναι ηλικίας 4-24 ετών και ανήκουν σε οικογένειες χαμηλού εισοδήματος. Επιπλέον, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, το σχέδιο θα εγκαταστήσει τουλάχιστον 36.000 διαδραστικά συστήματα μάθησης στις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη τη χώρα.
Οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα
Στις βασικές μακροοικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία συγκαταλέγονται το υψηλό δημόσιο χρέος, η ατελής εξωτερική επανεξισορρόπηση και τα υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων, σε ένα πλαίσιο υψηλής ανεργίας και χαμηλής αύξησης της παραγωγικότητας. Ο υψηλός κανονιστικός φόρτος, η γραφειοκρατία και το αργό και αναποτελεσματικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης παρεμποδίζουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, επηρεάζοντας αρνητικά τη δυνητική ανάπτυξη και την απασχόληση.
Βασικά μέτρα για την ενίσχυση της οικονομικής και οικονομικής ανθεκτικότητας
Το σχέδιο ενισχύει την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που προάγουν την ενεργοποίηση της αγοράς εργασίας και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων, εκσυγχρονίζουν τη δημόσια διοίκηση και απλουστεύουν το κανονιστικό πλαίσιο. Ποσό 12,7 δισ. ευρώ θα καταστεί διαθέσιμο υπό μορφή ευνοϊκών δανείων για τη στήριξη ιδιωτικών επενδύσεων, και θα συμπληρώνεται με μια σειρά μεταρρυθμίσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους και την ενίσχυση των κεφαλαιαγορών. Επιπλέον, 740 εκατ. ευρώ θα επενδυθούν στον ανασχεδιασμό και την ενίσχυση ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας για αύξηση της πλήρους απασχόλησης, μεταξύ άλλων για τους μακροχρόνια ανέργους και τα μειονεκτούντα άτομα, ενώ άλλα 159 εκατ. ευρώ θα στηρίξουν τη δημιουργία πάνω από 53.000 νέων θέσεων βρεφονηπιακής φροντίδας. Η Ελλάδα επίσης θα θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο εθνικό πρόγραμμα δημόσιας υγείας, το οποίο θα περιλαμβάνει την επέκταση των υπηρεσιών πρόληψης.
Παράδειγμα έργου: Ψηφιακός μετασχηματισμός της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης
Στόχος του έργου είναι να επιτευχθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός της φορολογικής διοίκησης και υπηρεσιών, ο οποίος αναμένεται να ενισχύσει την ικανότητα της ανεξάρτητης αρχής εσόδων και να ενισχύσει τις συνολικές επιδόσεις της. Συνίσταται στην αναβάθμιση και τη διαλειτουργικότητα των σχετικών συστημάτων, καθώς και στην περαιτέρω ψηφιοποίηση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών. Στόχος του σχεδίου είναι να βελτιώσει την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται σε ιδιώτες και επιχειρήσεις και, εν τέλει, να καταστήσει τους φόρους πιο φιλικούς προς την ανάπτυξη, βελτιώνοντας έτσι τη φορολογική διοίκηση και την είσπραξη των φόρων.
Το σχέδιο συνάδει με τις σχετικές ειδικές ανά χώρα προκλήσεις και προτεραιότητες που προσδιορίζονται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, τον ετήσιο κύκλο συντονισμού και εποπτείας των οικονομικών πολιτικών της ΕΕ: Τι είναι το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο