Τι είναι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία;
Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος απειλούν την ίδια την ύπαρξη της Ευρώπης και του κόσμου. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θα μετατρέψει την ΕΕ σε μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία, εξασφαλίζοντας τα εξής:
- μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050
- οικονομική ανάπτυξη αποσυνδεδεμένη από τη χρήση πόρων
- κανένας άνθρωπος και καμιά περιφέρεια δεν μένουν στο περιθώριο
Αυτός ο οδικός χάρτης αποσκοπεί στον μετασχηματισμό πολλών ευρωπαϊκών πολιτικών και τομέων —όπως η γεωργία, η βιομηχανία, οι μεταφορές, η ενέργεια, το περιβάλλον, η έρευνα και η καινοτομία— προκειμένου να μειωθούν οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και το κλίμα.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι επίσης η πόρτα εξόδου μας από την πανδημία COVID-19. Ένα τρίτο των επενδύσεων ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ από το σχέδιο ανάκαμψης «NextGenerationEU», καθώς και ο επταετής προϋπολογισμός της ΕΕ θα χρηματοδοτήσουν την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Η ΕΕ ήδη πρωτοστατεί στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμιο επίπεδο, διαθέτοντας νομοθεσία που καλύπτει όλους τους τομείς της οικονομίας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού του 2015. Ωστόσο, η επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας εξακολουθεί να παρουσιάζει πολλές προκλήσεις, και όλα τα κράτη μέλη καλούνται να συμβάλουν σε αυτή.
Μια Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία | Ευρωπαϊκή Επιτροπή (europa.eu)
Οι τομείς δράσης της Ευρωπαϊκής Πράσινης συμφωνίας
Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα
Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 αποτελεί ένα ολοκληρωμένο, φιλόδοξο και μακροπρόθεσμο σχέδιο για την προστασία της φύσης και την αναστροφή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων. Η στρατηγική έχει ως στόχο να θέσει τη βιοποικιλότητα της Ευρώπης σε τροχιά ανάκαμψης έως το 2030 και περιλαμβάνει συγκεκριμένες δράσεις και δεσμεύσεις.
Η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», η οποία εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2019, έχει στόχο να καταστήσει τα συστήματα τροφίμων πιο δίκαια, πιο υγιεινά και πιο οικολογικά. Θέτει επίσης συγκεκριμένους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030: για παράδειγμα, τη μείωση της χρήσης των πλέον επικίνδυνων φυτοφαρμάκων κατά το ήμισυ, τη μείωση των λιπασμάτων κατά τουλάχιστον 20 % και την αύξηση της γεωργικής έκτασης που προορίζεται για βιολογική γεωργία στο 25 %.
Η παραγωγή και η χρήση ενέργειας ευθύνονται για περισσότερο από το 75 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για την εκπλήρωση των κλιματικών στόχων μας έως το 2030 και της μακροπρόθεσμης στρατηγικής της ΕΕ για την επίτευξη ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050.
Με το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία που εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2020, η ΕΕ απέκτησε τα μέσα για να εξασφαλίσει κύκλους παραγωγής πιο βιώσιμους και οικολογικούς.
Το Μάρτιο του 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε τα θεμέλια για μια βιομηχανική στρατηγική ικανή να στηρίξει τη διττή μετάβαση στην πράσινη και στην ψηφιακή οικονομία, να καταστήσει τη βιομηχανία της ΕΕ πιο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο και να ενισχύσει την ανοικτή στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης.
Στα κτίρια αναλογεί το 40% της κατανάλωσης ενέργειας. Για την κατασκευή, τη χρήση και την ανακαίνιση των κτιρίων απαιτούνται σημαντικές ποσότητες ενέργειας και πόρων, όπως άμμος, χαλίκι και σκυρόδεμα. Με τη στρατηγική «Κύμα ανακαινίσεων» που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2020, η Επιτροπή φιλοδοξεί να διπλασιάσει τα ποσοστά των ανακαινίσεων κατά την επόμενη δεκαετία, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων, να τονωθεί η ανάκαμψη και να μειωθεί η ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη.
Οι μεταφορές αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ένωσης, οι οποίες εξακολουθούν να αυξάνονται. Η Πράσινη Συμφωνία επιδιώκει να μειώσει αυτές τις εκπομπές κατά 90 % έως το 2050.
Εξάλειψη της ρύπανσης και δράση για το κλίμα
Η ΕΕ λαμβάνει μέτρα για την ταχεία και αποτελεσματική μείωση της ρύπανσης. Τον Μάιο του 2021 η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση των υδάτων, του αέρα, και του εδάφους. Όσον αφορά την κλιματική δράση, η ΕΕ φιλοδοξεί να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, βασιζόμενη παράλληλα στη συμμετοχή όλων των εταίρων της.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη συμφωνία στην Ελλάδα
Η συμβολή του ελληνικού σχεδίου στην πράσινη μετάβαση ανέρχεται στο 38 % των συνολικών πιστώσεών του, ύψους 30,5 δισ. ευρώ.
Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το ελάχιστο όριο του 37 % που απαιτείται από τον κανονισμό RRF.Τα μέτρα για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης της Ελλάδας περιλαμβάνουν 1,3 δισ. ευρώ για την ανακαίνιση περισσότερων από 100 000 κατοικιών με σκοπό την αύξηση της ενεργειακής τους απόδοσης και 264 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση περισσότερων από 8 000 σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και την αντικατάσταση 220 αστικών λεωφορείων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη με ηλεκτρικά οχήματα.
Περιλαμβάνουν επίσης επενδύσεις για τη στήριξη της περαιτέρω επέκτασης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας και την κατασκευή διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των Κυκλάδων και της ηπειρωτικής χώρας.
Περαιτέρω επενδύσεις αποσκοπούν στην ενίσχυση της πολιτικής προστασίας της Ελλάδας για την πρόληψη και τη διαχείριση κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης πυρκαγιών, και τη στήριξη εθνικού προγράμματος αναδάσωσης με σκοπό την ενίσχυση της προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας.
Οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο θα διασφαλίσουν ότι τα μελλοντικά σχέδια αστικής ανάπτυξης θα περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο για μέτρα προσαρμογής ώστε να ενισχύεται η συνολική ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή για όλους τους δήμους της Ελλάδας.
REPowerEU: οικονομικά προσιτή, εξασφαλισμένη και βιώσιμη ενέργεια για την Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 18 Μαΐου 2022 το σχέδιο REPowerEU, την απάντησή της στις δυσχέρειες και τη διαταραχή της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το REPowerEU είναι ένα σχέδιο για
- την εξοικονόμηση ενέργειας
- την παραγωγή καθαρής ενέργειας
- τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού μας
Υποστηρίζεται από οικονομικά και νομικά μέτρα για την κατασκευή των νέων ενεργειακών υποδομών και συστημάτων που χρειάζεται η Ευρώπη.
Περισσότερες πληροφορίες: REPowerEU: οικονομικά προσιτή, εξασφαλισμένη και βιώσιμη ενέργεια για την Ευρώπη