Κατά τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP27), η οποία ολοκληρώθηκε το πρωί της Κυριακής στο Σαρμ ελ-Σέιχ της Αιγύπτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέδειξε φιλοδοξία και ευελιξία ώστε να παραμείνει εφικτός ο στόχος του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό. Μετά από μια δύσκολη εβδομάδα διαπραγματεύσεων, οι ισχυρές και ενωμένες ευρωπαϊκές προσπάθειες συνέβαλαν στην εξασφάλιση μιας συμφωνίας έπειτα από εργώδεις προσπάθειες για να διατηρηθούν ζωντανοί οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού. Οι προσπάθειες εξεύρεσης διαύλων επικοινωνίας που κατέβαλε η ΕΕ συνέβαλαν επίσης στη θέσπιση ισορροπημένων νέων ρυθμίσεων χρηματοδότησης, με διευρυμένη βάση χορηγών, ώστε να βοηθηθούν οι ευάλωτες κοινότητες να αντιμετωπίσουν τις απώλειες και τις ζημίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.
Όσον αφορά τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, τα συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν ότι ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 1,5 °C απαιτεί ταχείες, βαθιές και διαρκείς μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μειώνοντάς τες κατά 43 % έως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019. Αναγνώρισαν επίσης ότι αυτό απαιτεί επιτάχυνση της δράσης κατά την κρίσιμη αυτή δεκαετία και επανέλαβαν την έκκληση του συμφώνου της Γλασκόβης για το κλίμα να επικαιροποιηθούν, όπως απαιτείται, οι εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (ΕΚΣ), ώστε να ευθυγραμμιστούν με τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για τη θερμοκρασία, έως το τέλος του 2023. Επιβεβαίωσαν επίσης ότι το σύμφωνο της Γλασκόβης για το κλίμα θα καθοδηγήσει ένα νέο πρόγραμμα εργασίας για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, ώστε να ενθαρρύνει τα μέρη να ευθυγραμμίσουν τους στόχους και τις δράσεις τους με στόχο τις καθαρές μηδενικές εκπομπές.
Όσον αφορά τις απώλειες και τις ζημίες, τα μέρη αποφάσισαν να θεσπίσουν νέες ρυθμίσεις χρηματοδότησης για την παροχή βοήθειας σε αναπτυσσόμενες χώρες που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι εν λόγω ρυθμίσεις περιλαμβάνουν ένα νέο ταμείο με έμφαση στην αντιμετώπιση των απωλειών και των ζημιών, που θα συσταθεί από μεταβατική επιτροπή, η οποία θα εξετάσει επίσης την επέκταση των πηγών χρηματοδότησης.
Η COP της υλοποίησης
Τα τελικά αποτελέσματα της COP27 συμπληρώνουν σήμερα τις πολυάριθμες διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες που εξασφάλισε η Επιτροπή τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής των ηγετών στις αρχές της COP27 και υπέγραψε εταιρικές σχέσεις με το Καζακστάν σχετικά με τις πρώτες ύλες, τις μπαταρίες και το ανανεώσιμο υδρογόνο και με τη Ναμίμπια σχετικά με τις βιώσιμες πρώτες ύλες και το ανανεώσιμο υδρογόνο, ενώ από κοινού με τον Αιγύπτιο πρόεδρο El-Sisi ανακοίνωσε στρατηγική εταιρική σχέση για το ανανεώσιμο υδρογόνο, την οποία υπέγραψαν ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος κ. Τίμερμανς και η επίτροπος κ. Κάντρι Σίμσον. Η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν δρομολόγησε επίσης εταιρικές σχέσεις για τη δασοπονία και το κλίμα με το Κονγκό, τη Γουιάνα, τη Μογγολία, τη Ζάμπια και την Ουγκάντα. Η σημασία της φύσης για τις διασυνδεδεμένες κρίσεις του κλίματος και της βιοποικιλότητας θα τεθεί επίσης στο επίκεντρο της επικείμενης COP15 για τη βιοποικιλότητα, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Μόντρεαλ του Καναδά τον Δεκέμβριο.
Σε εκδήλωση για τον απολογισμό της παγκόσμιας δέσμευσης για το μεθάνιο που δρομολόγησαν η ΕΕ και οι ΗΠΑ πριν από ένα έτος, ο κ. Τίμερμανς εξέφρασε την ικανοποίησή του για την αυξανόμενη στήριξη της πρωτοβουλίας αυτής, η οποία πλέον υποστηρίζεται από περισσότερες από 150 χώρες. Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος κ. Τίμερμανς ανακοίνωσε επίσης μια νέα πρωτοβουλία της «Ομάδας Ευρώπη» για την παροχή χρηματοδοτικής βοήθειας ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ στην Αφρική με σκοπό την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Κατά τη διάρκεια της COP27, η ΕΕ χαιρέτισε και ενέκρινε επίσης το επενδυτικό σχέδιο της Νότιας Αφρικής για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, ενώ υπέγραψε νέα εταιρική σχέση δίκαιης ενεργειακής μετάβασης με την Ινδονησία στο πλαίσιο της G20 στο Μπαλί.
Η πρόεδρος κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε σχετικά με τα αποτελέσματα της COP27: «Η COP27 επιβεβαίωσε ότι δεν θα οπισθοδρομήσουμε όσον αφορά τη συμφωνία του Παρισιού· επιπλέον, η σύνοδος αποτελεί σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της κλιματικής δικαιοσύνης. Ωστόσο, η επιστήμη είναι σαφής ως προς το ότι απαιτούνται πολύ περισσότερες ενέργειες για να παραμείνει βιώσιμος ο πλανήτης. Εξίσου σαφές είναι ότι η ΕΕ διαδραμάτισε καίριο ρόλο στο Σαρμ ελ-Σέιχ και δεν θα υποχωρήσει όσον αφορά την εγχώρια και διεθνή δράση της για το κλίμα. Ευχαριστώ τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο κ. Τίμερμανς και τη διαπραγματευτική μας ομάδα για την αδιάκοπη εργασία τους με σκοπό την απεμπλοκή των δύσκολων συνομιλιών και την αποφυγή της κατάρρευσης της διαδικασίας της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) που θα παραμείνει κρίσιμη. Η διαπραγματευτική μας ομάδα κατάφερε να οικοδομήσει εμπιστοσύνη με τους εταίρους μας σε ολόκληρο τον κόσμο, επιμένοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και επιδεικνύοντας ευελιξία όσον αφορά τη χρηματοδότηση για τις απώλειες και τις ζημίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.».
Ιστορικό
Καθ' όλη τη διάρκεια της διάσκεψης, η Επιτροπή διοργάνωσε περισσότερες από 125 παράλληλες εκδηλώσεις, τόσο στο περίπτερο της ΕΕ στο Σαρμ ελ-Σέιχ όσο και διαδικτυακά, σχετικά με ζητήματα όπως η προστασία της βιοποικιλότητας και η αποκατάσταση της φύσης, η ενεργειακή ασφάλεια και η πράσινη μετάβαση, η βιώσιμη χρηματοδότηση, η ασφάλεια του επισιτισμού και της ύδρευσης, καθώς και η έρευνα και η καινοτομία. Στο πλαίσιο των εν λόγω εκδηλώσεων έλαβε χώρα και ένας ενθουσιώδης διάλογος μεταξύ του εκτελεστικού αντιπροέδρου κ. Τίμερμανς και εκπροσώπων της νεολαίας από όλο τον κόσμο.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού του 2015, 194 χώρες συμφώνησαν να υποβάλουν εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (ΕΚΣ), οι οποίες αντιπροσωπεύουν τους ατομικούς στόχους μείωσης των εκπομπών τους. Συνολικά, οι ΕΚΣ αναμένεται να συμβάλουν στη διατήρηση της μέσης μεταβολής της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2 °C και όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον 1,5 °C έως το τέλος του αιώνα. Οι εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του 2022 προειδοποιούν ότι ο πλανήτης αναμένεται να φθάσει το επίπεδο του 1,5 °C εντός των επόμενων δύο δεκαετιών και ότι μόνο με όσο το δυνατόν πιο δραστικές μειώσεις των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να αποφευχθεί μια περιβαλλοντική καταστροφή. Αυτό το επίπεδο αύξησης της θερμοκρασίας θα είχε εξαιρετικά επιβλαβείς επιπτώσεις, που θα συνιστούσαν υπαρξιακή απειλή.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως στον τομέα της δράσης για το κλίμα, έχοντας ήδη μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της κατά περισσότερο από το ένα τέταρτο από το 1990, ενώ παράλληλα η οικονομία της αναπτύχθηκε κατά περισσότερο από 60 %. Με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2019, η ΕΕ αύξησε περαιτέρω την κλιματική φιλοδοξία της, δεσμευόμενη να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Ο στόχος αυτός κατέστη νομικά δεσμευτικός με τη θέσπιση και την έναρξη ισχύος του ευρωπαϊκού νομοθετήματος για το κλίμα, τον Ιούλιο του 2021. Το νομοθέτημα για το κλίμα θέτει επίσης έναν ενδιάμεσο στόχο για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Αυτός ο στόχος για το 2030 ανακοινώθηκε στην UNFCCC τον Δεκέμβριο του 2020 ως η ΕΚΣ της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε το 2021 μια δέσμη προτάσεων για να καταστούν οι πολιτικές της για το κλίμα, την ενέργεια, τη χρήση της γης, τις μεταφορές και τη φορολογία κατάλληλες για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030. Η ΕΕ θα επικαιροποιήσει κατάλληλα την ΕΚΣ της το συντομότερο δυνατόν μετά την έγκριση όλων αυτών των προτάσεων.
Η χρηματοδότηση για το κλίμα είναι ζωτικής σημασίας για τη στήριξη των ευάλωτων κοινοτήτων ώστε αυτές να προστατευτούν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να στηρίξουν τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν δεσμευτεί να κινητοποιούν συνολικά 100 δισ. δολάρια ΗΠΑ διεθνούς χρηματοδότησης για το κλίμα κάθε χρόνο από το 2020 έως το 2025, προκειμένου να βοηθήσουν τις πλέον ευάλωτες χώρες και ιδίως τα μικρά νησιωτικά κράτη στις προσπάθειές τους για μετριασμό και προσαρμογή. Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός, καθώς συνεισφέρει περίπου το ένα τέταρτο του στόχου.
Για περισσότερες πληροφορίες
Δήλωση της προέδρου κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σχετικά με την έκβαση της COP27
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την ΕΕ στην COP27
Πρόγραμμα παράλληλων εκδηλώσεων της ΕΕ στην COP27
Η COP27 επιβεβαίωσε ότι δεν θα οπισθοδρομήσουμε όσον αφορά τη συμφωνία του Παρισιού· επιπλέον, η σύνοδος αποτελεί σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της κλιματικής δικαιοσύνης. Ωστόσο, η επιστήμη είναι σαφής ως προς το ότι απαιτούνται πολύ περισσότερες ενέργειες για να παραμείνει βιώσιμος ο πλανήτης. Εξίσου σαφές είναι ότι η ΕΕ διαδραμάτισε καίριο ρόλο στο Σαρμ ελ-Σέιχ και δεν θα υποχωρήσει όσον αφορά την εγχώρια και διεθνή δράση της για το κλίμα. Ευχαριστώ τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο κ. Τίμερμανς και τη διαπραγματευτική μας ομάδα για την αδιάκοπη εργασία τους με σκοπό την απεμπλοκή των δύσκολων συνομιλιών και την αποφυγή της κατάρρευσης της διαδικασίας της UNFCCC που θα παραμείνει κρίσιμη. Η διαπραγματευτική μας ομάδα μπόρεσε να οικοδομήσει εμπιστοσύνη με τους εταίρους μας σε ολόκληρο τον κόσμο, επιμένοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και επιδεικνύοντας ευελιξία όσον αφορά τη χρηματοδότηση για τις απώλειες και τις ζημίες που προκλήθηκαν από την κλιματική αλλαγή.
Πρόεδρος, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν - 21/11/2022
Λεπτομέρειες
- Ημερομηνία δημοσίευσης
- 21 Νοεμβρίου 2022
- Ημερομηνία δημοσίευσης
- Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα