Εμπειρογνώμονες διατυπώνουν συστάσεις σχετικά με τρόπους αξιοποίησης της δύναμης του πολιτισμού με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη

Ενόψει της Παγκόσμιας Διάσκεψης της UNESCO για τις πολιτιστικές πολιτικές και τη βιώσιμη ανάπτυξη, MONDIACULT 2022, που θα πραγματοποιηθεί στο Μεξικό από τις 28 έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, εμπειρογνώμονες εξέδωσαν νέα έκθεση με τίτλο «Θυελλώδεις εποχές. Φύση και άνθρωποι — Πολιτιστική τόλμη για αλλαγή», επίκεντρο της οποίας είναι ο πολιτισμός ως κινητήρια δύναμη για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης.

Ο πολιτισμός σε όλες τις μορφές, εκφράσεις και σημασίες του, πρέπει να βρίσκεται στον πυρήνα κάθε μετασχηματιστικής οδού για την ανθρώπινη ανάπτυξη. Με την υποστήριξη της Επιτροπής, εμπειρογνώμονες διατύπωσαν μια σειρά συστάσεων για την επανεξέταση της σχέσης των ανθρώπων με τη φύση, με σκοπό να τροφοδοτηθεί η πολιτιστική μας φαντασία για ένα βιώσιμο μέλλον.

Η επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, δήλωσε σχετικά: «Ο πολιτισμός είναι το θεμέλιο των κοινωνιών μας. Είναι ο καταλύτης που μας βοηθά να αμφισβητήσουμε τον τρόπο ζωής μας, που μας βοηθά να κάνουμε την αρχή για τις αλλαγές που θέλουμε να δούμε. Εκφράζω την ικανοποίησή μου για την παρούσα έκθεση και το έργο της ομάδας των εμπειρογνωμόνων, η οποία θα συμβάλει με πολύτιμα στοιχεία στην πορεία μας προς ένα λαμπρότερο και πιο βιώσιμο μέλλον.»

Ορισμένες προτάσεις περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την αξιοποίηση της ημέρας ενεργειακής υπέρβασης, την ημερομηνία κατά την οποία, κάθε χρόνο, η ζήτηση φυσικών πόρων από την ανθρωπότητα υπερβαίνει την ικανότητα της Γης να τους ανανεώσει. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες θα μπορούσε να υπάρχει ευαισθητοποίηση για τη συγκεκριμένη ημέρα αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του έτους, με πέντε ετήσιες ευκαιρίες για διαρκή πολιτιστική δράση και συνεργασία.

Ο πολιτισμός μπορεί επίσης να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για την καλύτερη διάδοση των διαθέσιμων επιστημονικών γνώσεων σχετικά με ζητήματα όπως η κοινωνική αδικία, οι ανισότητες, η έλλειψη ισότητας των φύλων, η απώλεια βιοποικιλότητας, η έλλειψη επισιτιστικής ασφάλειας, η κλιματική αλλαγή και άλλα ζητήματα που εξετάζονται στο θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030. Οι καλλιτέχνες και οι πολιτιστικές οργανώσεις θα πρέπει να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της επίτευξης των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.

Επιπλέον, η έκθεση συνιστά οι τομείς του πολιτισμού και της δημιουργικότητας να καταστούν πιο πράσινοι και πιο δίκαιοι. Επίσης, η ετοιμότητα ως προς τη βιωσιμότητα και η δυναμικότητα ως προς τις προσπάθειες για αλλαγή της επόμενης γενιάς φορέων αλλαγής μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως για την επίτευξη αυτού του στόχου, θέτοντας παράλληλα τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καλλιτεχνική ελευθερία στο επίκεντρό τους.

Αυτά τα βασικά μηνύματα υπενθυμίζουν ορισμένες από τις προτεραιότητες που βρίσκονται στο επίκεντρο των ανησυχιών της Επιτροπής και των εν εξελίξει εργασιών για την προετοιμασία του μελλοντικού προγράμματος εργασιών στον πολιστικό τομέα για την περίοδο 2023-2026 και, ειδικότερα, με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση της αλληλεπίδρασης του πολιτισμού και της βιώσιμης ανάπτυξης στις πολιτικές και τις δράσεις της ΕΕ.

Παράλληλα με την έκθεση αυτή, στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος εργασιών στον πολιστικό τομέα 2019-2022, στο οποίο εντάσσεται η προτεραιότητα «Ο πολιτισμός ως κινητήρια δύναμη της βιώσιμης ανάπτυξης», η Επιτροπή εκπονεί έκθεση σχετικά με πρωτοβουλίες της ΕΕ και παραδείγματα πολιτισμού που προωθούν τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης σε διάφορους ευρωπαϊκούς τομείς πολιτικής.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως τονίζουν οι εμπειρογνώμονες, οι οδοί μετασχηματισμού με γνώμονα τον πολιτισμό, καθώς και ο επανασχεδιασμός της πολιτιστικής διακυβέρνησης προς ένα πιο συνεκτικό πλαίσιο πολιτικής, είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη φιλόδοξων στόχων ανθρώπινης ανάπτυξης και για τη στροφή προς τη βιωσιμότητα.

Το 2015 η Ατζέντα του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη επανέλαβε ότι ο πολιτισμός και οι πολιτικές για τον πολιτισμό είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη τουλάχιστον 9 από τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) και του θεματολογίου μετασχηματισμού στο σύνολό του. Ωστόσο, η συμβολή του πολιτισμού δεν αναγνωρίζεται επαρκώς στο πλαίσιο της Ατζέντας του 2030, κατεύθυνση την οποία η παρούσα έκθεση αποσκοπεί να αντιστρέψει.

Ιστορικό

Το Συμβούλιο της ΕΕ έκανε ένα σημαντικό βήμα τον Μάιο του 2020, προσθέτοντας την προτεραιότητα «Ο πολιτισμός ως κινητήρια δύναμη για τη βιώσιμη ανάπτυξη» στο πρόγραμμα εργασιών στον πολιστικό τομέα για την περίοδο 2019-2022.

Μια ομάδα 50 εμπειρογνωμόνων από 25 κράτη μέλη της ΕΕ, που εργάστηκαν στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού (ΑΜΣ) με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξέτασαν τον ρόλο του πολιτισμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την επίτευξη των ΣΒΑ και συγκέντρωσε αντιπροσωπευτικά παραδείγματα.

Το αποτέλεσμα των εργασιών της ομάδας των εμπειρογνωμόνων ήταν η σύνταξη της έκθεσης «Θυελλώδεις εποχές. Φύση και άνθρωποι — Πολιτιστική τόλμη για αλλαγή» στην οποία διατυπώνουν σειρά συστάσεων προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, οι οποίες βασίζονται στις διαπιστώσεις τους. Το έργο τους υπογραμμίζει την υποτίμηση του ρόλου του πολιτισμού ως κινητήριας δύναμης για την επίτευξη των στόχων της Ατζέντας του 2030.

Για περισσότερες πληροφορίες

Έκθεση

Σύνοψη

Πρόγραμμα εργασιών στον πολιτιστικό τομέα 2019-2022