Αντιμονοπωλιακή νομοθεσία: Η Επιτροπή αποδέχεται τις δεσμεύσεις της Amazon

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέστησε τις δεσμεύσεις που πρότεινε η Amazon νομικά δεσμευτικές στο πλαίσιο των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ. Οι δεσμεύσεις της Amazon αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες της Επιτροπής περί ανταγωνισμού σε σχέση με τη χρήση, από την Amazon, μη δημόσιων δεδομένων προερχόμενων από τους πωλητές στην πλατφόρμα αγορών της, αλλά και την πιθανή μεροληψία όσον αφορά τη χορήγηση, στους πωλητές, πρόσβασης στα προγράμματα Buy Box και Prime.

Οι ανησυχίες της Επιτροπής

Τον Ιούλιο του 2019 η Επιτροπή κίνησε επίσημη διαδικασία έρευνας σχετικά με τη χρήση, από την Amazon, μη δημόσιων δεδομένων των πωλητών στην πλατφόρμα αγορών της. Στις 10 Νοεμβρίου 2020 η Επιτροπή εξέδωσε κοινοποίηση αιτιάσεων όπου διαπίστωνε προκαταρκτικά ότι η Amazon κατείχε δεσπόζουσα θέση στη γαλλική και τη γερμανική αγορά για την παροχή υπηρεσιών επιγραμμικής αγοράς σε τρίτους πωλητές. Η Επιτροπή διαπίστωσε επίσης ότι η εξάρτηση της Amazon από τα μη δημόσια επιχειρηματικά δεδομένα των πωλητών στην πλατφόρμα αγορών της για τη διαμόρφωση των αποφάσεών της στον τομέα της λιανικής στρέβλωνε τον θεμιτό ανταγωνισμό στην πλατφόρμα της και εμπόδιζε τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό.

Παράλληλα, στις 10 Νοεμβρίου 2020, η Επιτροπή κίνησε δεύτερη έρευνα ώστε να αξιολογήσει κατά πόσον τα κριτήρια που χρησιμοποιεί η Amazon για την επιλογή του νικητή του Buy Box και για την παροχή, στους πωλητές, της δυνατότητας να προσφέρουν προϊόντα στο πλαίσιο του προγράμματος Prime της Amazon, οδηγούν σε προνομιακή μεταχείριση του κλάδου λιανικής της Amazon ή των πωλητών που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες εφοδιαστικής και παράδοσης της Amazon.  

Με τη δεύτερη έρευνα η Επιτροπή διαπίστωσε προκαταρκτικά ότι η Amazon καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της στις αγορές της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ισπανίας για την παροχή υπηρεσιών επιγραμμικής αγοράς σε τρίτους πωλητές.

Επίσης η Επιτροπή διαπίστωσε προκαταρκτικά ότι οι κανόνες και τα κριτήρια της Amazon για τα προγράμματα Buy Box και Prime ευνοούν αδικαιολόγητα τη δραστηριότητα λιανικής της Amazon, καθώς και τους πωλητές που χρησιμοποιούν τις δικές της υπηρεσίες εφοδιαστικής και παράδοσης.
 

Οι δεσμεύσεις

Για την αντιμετώπιση των ανησυχιών περί ανταγωνισμού της Επιτροπής σε σχέση και με τις δύο έρευνες, η Amazon πρότεινε αρχικά τις ακόλουθες δεσμεύσεις:

— Για την αντιμετώπιση της ανησυχίας σχετικά με τη χρήση των δεδομένων, η Amazon πρότεινε να δεσμευτεί:

• να μην χρησιμοποιεί, για τις δραστηριότητές της λιανικού εμπορίου, μη δημόσια δεδομένα που αφορούν ή προέρχονται από τις δραστηριότητες των ανεξάρτητων πωλητών στην πλατφόρμα αγορών της. Αυτό ισχύει τόσο για τα αυτοματοποιημένα εργαλεία της Amazon όσο και για τους υπαλλήλους της που θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν με διασταυρούμενο τρόπο τα δεδομένα της Amazon Marketplace για αποφάσεις λιανικής·
• να μην χρησιμοποιεί τα εν λόγω δεδομένα για την πώληση επώνυμων προϊόντων καθώς και προϊόντων της ιδιωτικού σήματος.

— Όσον αφορά το Buy Box, η Amazon πρότεινε να δεσμευτεί:

• να αντιμετωπίζει όλους τους πωλητές ισότιμα κατά την κατάταξη των προσφορών για την επιλογή του νικητή του Buy Box·
• να προβάλλει και δεύτερη ανταγωνιστική προσφορά για τον νικητή του διαγωνισμού Buy Box, εάν υπάρχει δεύτερη προσφορά από διαφορετικό πωλητή η οποία διαφέρει επαρκώς από την πρώτη όσον αφορά την τιμή και/ή την παράδοση. Και οι δύο προσφορές θα παρουσιάζουν τις ίδιες περιγραφικές πληροφορίες και θα παρέχουν την ίδια αγοραστική εμπειρία.

— Όσον αφορά το Prime, η Amazon πρότεινε να δεσμευτεί:

• να καθορίζει όρους και κριτήρια που δεν εισάγουν διακρίσεις για την προεπιλογή των πωλητών στην πλατφορμα αγορών και των προσφορών για το Prime·
• να επιτρέπει στους πωλητές του Prime να επιλέγουν ελεύθερα οποιονδήποτε μεταφορέα για τις υπηρεσίες εφοδιαστικής και παράδοσης που παρέχουν και να διαπραγματεύονται τους όρους απευθείας με τον μεταφορέα της επιλογής τους·
• να μην χρησιμοποιεί, για τις δικές της υπηρεσίες εφοδιαστικής, πληροφορίες που λαμβάνονται μέσω του Prime σχετικά με τους όρους και τις επιδόσεις τρίτων μεταφορέων.

Μεταξύ της 14ης Ιουλίου 2022 και της 9ης Σεπτεμβρίου 2022, η Επιτροπή υπέβαλε σε έρευνα αγοράς τις δεσμεύσεις της Amazon και διαβουλεύτηκε με όλα τα ενδιαφερόμενα τρίτα μέρη για να εξακριβώσει κατά πόσον θα εξαλείψουν τις ανησυχίες της περί ανταγωνισμού. Βάσει των αποτελεσμάτων της εν λόγω έρευνας αγοράς, η Amazon τροποποίησε την αρχική πρόταση και δεσμεύτηκε:
 

• να βελτιώσει την παρουσίαση της δεύτερης ανταγωνιστικής προσφοράς Buy Box, καθιστώντας την πιο εμφανή και να συμπεριλάβει μηχανισμό επανεξέτασης σε περίπτωση που η παρουσίαση δεν προσελκύει την αναμενόμενη προσοχή των καταναλωτών·
• να αυξήσει τη διαφάνεια και την έγκαιρη ροή πληροφοριών προς τους πωλητές και μεταφορείς σχετικά με τις δεσμεύσεις και τα νεοαποκτηθέντα δικαιώματά τους, επιτρέποντας, μεταξύ άλλων, την έγκαιρη στροφή των πωλητών σε ανεξάρτητους μεταφορείς·
• να καθορίσει τα μέσα με τα οποία οι ανεξάρτητοι μεταφορείς θα μπορούν να επικοινωνούν απευθείας με τους πελάτες τους από την Amazon, σύμφωνα με τους κανόνες προστασίας των δεδομένων, ώστε να μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες παράδοσης ισοδύναμες με τις υπηρεσίες που προσφέρει η Amazon·
• να βελτιώσει την προστασία των δεδομένων των μεταφορέων έναντι της χρήσης από τις ανταγωνιστικές υπηρεσίες εφοδιαστικής της Amazon, ιδίως όσον αφορά τις πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά φορτίου·
• να αυξήσει τις εξουσίες του εντολοδόχου παρακολούθησης θεσπίζοντας περαιτέρω υποχρεώσεις κοινοποίησης·
• να δημιουργήσει κεντρικό μηχανισμό καταγγελιών, προσβάσιμο σε όλους τους πωλητές και μεταφορείς σε περίπτωση υπόνοιας μη συμμόρφωσης με τις δεσμεύσεις·
• να αυξήσει σε επτά έτη, αντί των πέντε ετών που προτάθηκαν αρχικά, τη διάρκεια των δεσμεύσεων σχετικά με το Prime και τη δεύτερη ανταγωνιστική προσφορά για το Buy Box.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι τελικές δεσμεύσεις της Amazon θα διασφαλίσουν ότι η Amazon δεν θα χρησιμοποιεί δεδομένα που προέρχονται από τους πωλητές στην πλατφόρμα αγορών της για τις δικές της δραστηριότητες λιανικής πώλησης και ότι θα παρέχει πρόσβαση χωρίς διακρίσεις στα Buy Box και Prime. Η Επιτροπή αποφάσισε να καταστήσει τις δεσμεύσεις νομικά δεσμευτικές για την Amazon.

Οι προτεινόμενες δεσμεύσεις καλύπτουν όλες τις υφιστάμενες και μελλοντικές πλατφόρμες αγορών της Amazon στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Αποκλείουν την Ιταλία από τις δεσμεύσεις σχετικά με το Buy Box και το Prime ενόψει της απόφασης, της 30ης Νοεμβρίου 2021, της ιταλικής αρχής ανταγωνισμού με την οποία επιβάλλονται διορθωτικά μέτρα στην Amazon όσον αφορά την ιταλική αγορά.

Οι τελικές δεσμεύσεις θα παραμείνουν σε ισχύ επί επτά έτη όσον αφορά το Prime και την παρουσίαση της δεύτερης ανταγωνιστικής προσφοράς για το Buy Box και επί πέντε έτη για τα υπόλοιπα σημεία των δεσμεύσεων. Υπό την εποπτεία της Επιτροπής, ένας ανεξάρτητος εντολοδόχος θα είναι επιφορτισμένος με την παρακολούθηση της εφαρμογής και της τήρησης των δεσμεύσεων.

Εάν η Amazon παραβεί τις δεσμεύσεις, η Επιτροπή δύναται να επιβάλει πρόστιμο ύψους έως και 10 % του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών της Amazon, χωρίς να χρειαστεί να διαπιστώσει παράβαση των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ, ή περιοδική χρηματική ποινή ύψους 5 % του ημερήσιου κύκλου εργασιών της Amazon για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης.
 

Ιστορικό

Η Amazon διαδραματίζει διττό ρόλο ως πλατφόρμα: Διαχειρίζεται μια πλατφόρμα αγορών όπου ανεξάρτητοι πωλητές μπορούν να πωλούν προϊόντα απευθείας στους καταναλωτές και, ταυτόχρονα, πωλεί προϊόντα στην πλατφόρμα της ως λιανοπωλητής, ανταγωνιζόμενη τους εν λόγω ανεξάρτητους πωλητές. Ως αποτέλεσμα αυτής της διττής θέσης, η Amazon έχει πρόσβαση σε μεγάλα σύνολα δεδομένων σχετικά με τις δραστηριότητες των ανεξάρτητων πωλητών στην πλατφόρμα της, συμπεριλαμβανομένων μη δημόσιων επιχειρηματικών δεδομένων.

Το Buy Box της Amazon προβάλλει εμφανώς την προσφορά ενός μόνο πωλητή και επιτρέπει την ταχεία αγορά προϊόντων με απευθείας κλικ σε κουμπί αγοράς. Το πρόγραμμα Prime της Amazon προσφέρει υπηρεσίες premium στους πελάτες έναντι αμοιβής και επιτρέπει στους ανεξάρτητους πωλητές να πωλούν σε πελάτες Prime υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Το άρθρο 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύει την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, η οποία μπορεί να επηρεάσει το εμπόριο και να εμποδίσει ή να περιορίσει τον ανταγωνισμό εντός της ΕΕ. Η εφαρμογή της διάταξης αυτής ορίζεται στον αντιμονοπωλιακό κανονισμό (κανονισμός αριθ. 1/2003), ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί και από τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού.

Το άρθρο 9 παράγραφος 1 του αντιμονοπωλιακού κανονισμού της ΕΕ (κανονισμός 1/2003) επιτρέπει στην Επιτροπή να περατώνει αντιμονοπωλιακές διαδικασίες αποδεχόμενη δεσμεύσεις που προτείνονται από μια εταιρεία. Μια τέτοια απόφαση δεν καταλήγει σε συμπέρασμα σχετικά με την ύπαρξη παράβασης των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ, αλλά δεσμεύει νομικά την εταιρεία να τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Ενημερωτικό σημείωμα πολιτικής σχετικά με τις αποφάσεις επί δεσμεύσεων βάσει του άρθρου 9 είναι διαθέσιμο εδώ.

Περισσότερες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους κειμένου της σημερινής απόφασης της Επιτροπής βάσει του άρθρου 9 και της πλήρους έκδοσης των δεσμεύσεων, θα είναι διαθέσιμες στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής για τον ανταγωνισμό στο δημόσιο μητρώο υποθέσεων με τους αριθμούς υπόθεσης AT.40462 και AT.40703.

Press Release in English